التهاب لوزه یا تنگلوزیت، یکی از مشکلات شایع درگلو و مجاری تنفسی فوقانی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن روبرو میشوند. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلف از جمله عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی رخ دهد و منجر به بروز علائم ناخوشایندی همچون درد گلو و سختی در بلع شود. در ادامه این مقاله قصد داریم تا به بررسی علائم، روش‌های پیشگیری و درمان التهاب لوزه بپردازیم.
ایا می دانید ندول حنجره چیست و چگونه بوجود می آید؟ پیشنهاد داریم این مطلب را مطالعه نمایید.
التهاب لوزه چیست؟
التهاب لوزه به معنای التهاب و تورم لوزه‌هاست، بافت لنفاوی کوچکی که در دو طرف گلو قرار دارند و بخشی از سیستم ایمنی بدن به شمار می‌روند. لوزه‌ها به عنوان یک خط دفاعی اولیه در برابر میکروب‌ها عمل می‌کنند و التهاب آنها اغلب نتیجه یک عفونت است. این عفونت می‌تواند ویروسی باشد، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، یا باکتریایی مثل عفونت‌های ناشی از استرپتوکوک.
با توجه به علت، التهاب لوزه می‌تواند حاد یا مزمن باشد. التهاب حاد معمولاً به مدت کوتاهی به طول می‌انجامد و با درمان‌های مناسب بهبود می‌یابد، اما التهاب مزمن ممکن است به تدریج و در طی ماه‌ها یا سال‌ها بروز کرده و دائمی شود.
چگونه متوجه شویم لوزه‌های ما ملتهب شده‌اند؟
تشخیص التهاب لوزه معمولاً بر اساس علائم بالینی و معاینه‌ی فیزیکی توسط پزشک انجام میشود. شایع‌ترین علائم التهاب لوزه شامل گلودرد شدید، قرمزی و تورم لوزه‌ها، بلع دشوار یا دردناک، تب و لرز، بوی بد دهان و درد در ناحیه گردن و گوش است.
بسته به شدت التهاب، علایمی چون سردرد، خستگی و حتی تغییر در صدای فرد ممکن است رخ دهد. اگر عفونت باکتریایی علت التهاب لوزه باشد، احتمالاً بزرگی غدد لنفاوی گردن نیز مشاهده میشود.
دریافت مراقبت پزشکی در هنگام تجربه این علائم بسیار حائز اهمیت است، زیرا در صورت عدم درمان مناسب، التهاب لوزه می‌تواند به مشکلاتی بیشتر و پیچیده‌تر مانند آبسه‌های لوزه‌ای یا عفونت‌های گسترده در گلو منجر شود. از قرص پردنیزولون ۵ برای درمان التهاب استفاده میشود برای اینکه بدانید قرص پردنیزولون ۵ برای چیست و در درمان چه التهاباتی استفاده میشود به صفحه مخصوص آن مراجعه نمایید.
آیا گلودرد همیشه نشان دهنده التهاب لوزه است؟
گلودرد یک علامت عمومی و همیشه نشانه‌ای از التهاب لوزه نیست. این علامت می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند آلرژی‌ها، خشکی هوا، تحریک ناشی از مواد شیمیایی، یا حتی کشیدگی عضلات گلو رخ دهد. بنابراین، مهم است که گلودرد را در زمینه‌ای از علائم دقیق‌تر که ممکن است به التهاب لوزه اشاره داشته باشد، ارزیابی کنیم.
برای اطمینان از اینکه گلودرد به علت التهاب لوزه است، باید به دنبال علائمی مانند تورم و قرمزی لوزه‌ها و تب باشید. همچنین، در صورت تکرار مکرر گلودرد و ارتباط آن با دیگر علائم، مشاوره با یک پزشک متخصص گلو و گوش می‌تواند ضروری باشد. پزشکان ممکن است از آزمایش‌های مخصوص برای تشخیص علت التهاب استفاده کنند و بهترین روش درمانی را پیشنهاد دهند.
عواملی که باعث این التهاب میشوند
التهاب لوزه معمولاً به دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی به ویژه باکتری‌های استرپتوکوک ایجاد میشود. ویروس‌هایی مانند ویروس سرماخوردگی، ویروس آنفلوانزا و حتی ویروس‌های کرونا نیز می‌توانند عامل التهاب لوزه باشند. سایر عواملی مانند آلرژی‌ها، دود سیگار و هوای آلوده می‌توانند شانس بروز این بیماری را افزایش دهند.
علاوه بر این، سیستم ایمنی ضعیف بدن می‌تواند عاملی موثر در بروز التهاب لوزه باشد. کودکانی که سیستم ایمنی آنها هنوز به طور کامل تکامل نیافته است، به ویژه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به التهاب لوزه قرار دارند. پیشگیری از تماس با افراد آلوده و رعایت بهداشت فردی از جمله مواردی است که می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
تاثیر غذا و هوا بر تشدید این بیماری
تغذیه نامناسب می‌تواند نقشی مهم در تشدید التهاب لوزه ایفا کند. مصرف غذاهای سرد و یا خیلی داغ می‌تواند به تحریک نواحی گلو و افزایش التهاب منجر شود. به همین دلیل، توصیه میشود بیماران از مصرف غذاهای تحریک‌کننده مثل غذاهای سرخ‌کرده و نوشیدنی‌های خیلی سرد خودداری کنند و به جای آن، به مصرف غذاهای نرم و گرم که حاوی مواد مغذی لازم برای تقویت سیستم ایمنی بدن هستند روی آورند.
علاوه بر تغذیه، کیفیت هوای محیط نیز می‌تواند بر شدت التهاب لوزه تاثیرگذار باشد. هوای خشک و یا آلودگی هوا می‌تواند موجب خشکی گلو و تشدید علائم بیماری شود. استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده هوا و تعویض منظم فیلترهای هوا در خانه می‌تواند در کاهش تاثیرات منفی هوای محیط موثر باشد.
سرایت التهاب لوزه به دیگران
التهاب لوزه، به ویژه در صورتی که ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی باشد، می‌تواند به راحتی به دیگران منتقل شود. قطرات تنفسی که ناشی از سرفه یا عطسه فرد بیمار هستند، می‌توانند موجب انتقال بیماری به دیگران شوند. به همین دلیل، رعایت بهداشت فردی از جمله شستن مکرر دست‌ها، استفاده از ماسک و خودداری از حضور در اجتماعات در دوران بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
همچنین، استفاده از وسایل شخصی مانند لیوان، قاشق و چاقو توسط فرد مبتلا باید محدود شود تا از انتقال بیماری به اعضای خانواده جلوگیری شود. در محیط‌هایی مانند مدارس، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و تهویه مناسب کلاس‌ها می‌تواند از شیوع این بیماری میان دانش‌آموزان جلوگیری کند.
چگونه می‌توان از ابتلا به التهاب لوزه جلوگیری کرد؟
پیشگیری از التهاب لوزه ممکن است با رعایت برخی از اصول بهداشتی امکان‌پذیر باشد. شستشوی منظم دست‌ها، به ویژه پس از تماس با افراد بیمار یا حضور در مکان‌های عمومی، می‌تواند احتمال انتقال میکروب‌های عفونی به دهان و گلو را کاهش دهد. علاوه بر این، خودداری از به‌اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند ظروف غذا، حوله و مسواک می‌تواند به کاهش ریسک ابتلا کمک کند. استفاده از ماسک در محیط‌های عمومی و خصوصاً در فصل‌هایی که بیماری‌های ویروسی شیوع بیشتری دارند نیز می‌تواند مفید باشد. همچنین، حفظ سبک زندگی سالم، از جمله داشتن رژیم غذایی متعادل و استراحت کافی، می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و به جلوگیری از التهاب لوزه کمک کند.
آیا واکسنی برای پیشگیری وجود دارد؟
در حال حاضر، واکسن خاصی برای پیشگیری از التهاب لوزه وجود ندارد. اما واکسن‌های عمومی‌تر مانند واکسن‌های آنفولانزا، ویروس‌های رایجی که ممکن است باعث تونسیلیت شوند، و واکسن‌های باکتریایی مانند واکسن پنوموکک و واکسن هموفیلوس آنفلوانزا نوع B می‌توانند به کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌هایی که ممکن است به طور ثانویه باعث التهاب لوزه شوند، کمک کنند. از آنجایی که بسیاری از موارد التهاب لوزه توسط ویروس‌ها مانند ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزا ایجاد میشوند، واکسیناسیون در برابر این ویروس‌ها می‌تواند یک اقدام پیشگیرانه مفید باشد.
در چه شرایطی نیاز به عمل جراحی (تونسیلکتومی) وجود دارد؟
عمل جراحی برای برداشتن لوزه‌ها که به آن تونسیلکتومی گفته میشود، در مواردی خاص ضرورت پیدا می‌کند. این عمل معمولاً زمانی انجام میشود که لوزه‌ها به طور مکرر ملتهب شده و علائم شدید و تحمل‌ناپذیری ایجاد می‌کنند که باعث اختلال در زندگی روزانه و خواب میشوند. یکی از موارد رایج برای این عمل، بروز بیش از پنج تا شش بار التهاب لوزه در یک سال است.
علاوه بر این، اگر التهاب لوزه منجر به عوارضی مانند انسداد راه‌های هوایی، مشکلات خواب، یا آبسه مزمن شود نیز می‌تواند نیاز به جراحی داشته باشد. این تصمیم معمولاً پس از بررسی دقیق توسط پزشک و مشاوره با والدین یا افراد بالغ گرفته میشود. همچنین توجه به این نکته مهم است که پس از جراحی ممکن است فرد نیاز به یک دوره بهبودی و مراقبت‌های ویژه داشته باشد.
چرا کودکان بیشتر به التهاب لوزه مبتلا میشوند؟
کودکان معمولاً بیشتر در معرض التهاب لوزه قرار می‌گیرند که این امر به دلیل فاکتورهای متعددی است. سیستم ایمنی بدن کودکان هنوز در حال رشد و توسعه است و به همین دلیل بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌ها، از جمله التهاب لوزه، هستند. محیط‌های جمعی مانند مدارس و مهدکودک‌ها نیز می‌توانند انتقال عوامل عفونی را افزایش دهند.
علاوه بر این، تماس نزدیک و مکرر کودکان در این مکان‌ها با همدیگر، احتمال انتقال بیماری‌های تنفسی را افزایش می‌دهد. این امر تشدید میشود اگر بهداشت فردی به‌خوبی رعایت نشود و کودکان به آموزش‌های لازم در زمینه شستن دست‌ها توجه نکنند. والدین باید به علائم اولیه این بیماری توجه داشته و در صورت بروز مشکلات جدی به پزشک مراجعه کنند تا از پیشرفت بیشتر بیماری جلوگیری شود.
درمان التهاب لوزه کودکان
درمان التهاب لوزه در کودکان معمولاً شامل استفاده از داروهای ضد التهابی و آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت وجود عفونت باکتریایی است. استراحت کافی و مصرف مایعات گرم نقش بسیار مهمی در تسریع بهبودی دارند. همچنین، استفاده از غرغره آب‌نمک می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
گاهی اوقات، ممکن است نیاز به مصرف داروهای مسکن برای کاهش درد و تب باشد. در مواردی که التهاب به طور مکرر رخ می‌دهد و باعث مشکلات عدیده‌ای میشود، ممکن است پزشک تصمیم به انجام عمل تونسیلکتومی بگیرد. این جراحی معمولاً در بیمارستان انجام میشود و نیاز به رعایت دقیق دستورات پزشک بعد از جراحی دارد.
سوالات متداول
۱ .آیا التهاب لوزه می‌تواند به عوارض جدی منجر شود؟
بله، در صورت عدم درمان مناسب و به موقع، التهاب لوزه می‌تواند به عفونت‌های جدی مانند التهاب گوش، سینوزیت و حتی رماتیسم قلبی منجر شود.
۲ .آیا می‌توان از داروهای خانگی برای تسکین التهاب لوزه استفاده کرد؟
بله، استفاده از برخی داروهای خانگی مانند غرغره آب نمک ولرم یا مصرف عسل و لیمو می‌تواند به تسکین علائم کمک کند.
۳ .آیا همه نیاز به جراحی برای درمان التهاب لوزه دارند؟
خیر، جراحی تنها در مواردی که التهاب لوزه مزمن یا شدید باشد و به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد، توصیه میشود.
سخن پایانی
التهاب لوزه اگرچه می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده و دردناک باشد، اما با تشخیص سریع و درمان مناسب قابل کنترل و درمان است. آگاهی از علائم و روش‌های پیشگیری می‌تواند به افراد کمک کند تا از بروز این بیماری جلوگیری کنند و در صورت بروز، به موقع به پزشک مراجعه کرده و درمان‌های لازم را دریافت کنند. همانطور که پیشتر ذکر شد، رعایت بهداشت فردی و تقویت سیستم ایمنی از موثرترین راهکارها برای پیشگیری از التهاب لوزه محسوب میشوند. بنابراین، با توجه به اهمیت سلامت و رفاه عمومی، همواره باید به توصیه‌های بهداشتی توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
